’Dialogic teaching’ als decisoir voor leerprocessen en leerattitudes
Dialogic teaching – Onderzoek op het voorplan
(memo is beschikbaar als pdf bestand : Dialogic teaching_research_2017)
Situering van het concept ‘dialogic teaching’
In heterogene klasgroepen is het voor de leraar een uitdaging om de talentontwikkeling van alle leerlingen te blijven garanderen. Dit vraagt innovatieve werkvormen om de betrokkenheid en motivatie van de leerlingen hoog te houden. Een onderwijsleergesprek gebaseerd op de principes van ‘dialogic teaching’ biedt kansen om op een kwalitatieve manier en vanuit de sterktes van leerlingen om te gaan met verschillen binnenin de klasgroepen.
Dialogic teaching is een methode om een onderwijsleergesprek te voeren waarin op een gedisciplineerde wijze de dialoog wordt benut om het denken en begrijpen van leerlingen te stimuleren (Alexander 2010). In essentie wil men met dialogic teaching bereiken dat leerlingen reflecteren, discussiëren en argumenteren (Wolfe and Alexander 2008).
Alexander, R.J. (2008), Culture, dialogue and learning: notes on an emerging pedagogy. In: Mercer, N. & Hodgkinson, S. (2008) (eds) Exploring Talk in School: inspired by the work of Douglas Barnes. London: Sage
Alexander, R.J. (2017), Towards Dialogic Teaching: rethinking classroom talk (5th edition), Cambridge: Dialogos, 60p.
Mercer, N. & Littleton, K. (2007) Dialogue and the Development of Children’s Thinking: a sociocultural approach. London: Routledge
Dialogic teaching moet collectief, wederkerig en ondersteunend zijn. Met collectief wordt bedoeld dat leraren en leerlingen samenwerken aan leertaken. Wederkerigheid houdt in dat leraren en leerlingen luisteren naar elkaar, ideeën uitwisselen en alternatieve standpunten overwegen. Ondersteunend ten slotte, betekent dat leerlingen hun ideeën vrij kunnen verwoorden, zonder angst voor schaamte over “verkeerde” antwoorden, en dat ze elkaar helpen om tot gemeenschappelijke opvattingen te komen.
Dialogic teaching onderscheidt zich hiermee van de traditionele vraag-antwoord en luister-vertel routines van klassieke en zogenaamd ‘interactieve’ onderwijsleergesprekken, maar evenzeer van de alledaagse gesprekken in een informele discussie (Alexander 2010).
Het concept ‘dialogic teaching’ is sinds de vroege jaren 2000 in de Angelsaksische onderwijswereld vooral geïntroduceerd door het onderzoek van prof. Robin Alexander aan de Universiteit van Cambridge.
www.robinalexander.org.uk/dialogic-teaching/
De ‘Faculty of Education’ in Cambridge heeft een lange geschiedenis als wereldleider in onderzoek over ‘dialogic teaching’ met de professoren Neil Mercer, Christine Howe en Robin Alexander. Het CEDiR, Cambridge Educational Dialogue Research Group, heeft tot doel om dit onderzoek te consolideren en verder te zetten.
www.educ.cam.ac.uk/centres/networks/cedir
Het concept ‘dialogic teaching’ wordt door deze onderzoekers als volgt gekenmerkt:
Dialogic teaching and learning stems from the following principles:
- Knowledge isn’t fixed – it means different things to different people in different times and places
- The dialogue between these different perspectives leads to new understandings and new knowledge
- Teachers and students can become more fully engaged in learning in an environment where these differences are respected and rigorously explored
- Such exploration, where meanings are constructed from the inside by learners in dialogue, rather than imposed from the outside, leads to powerful learning
- Learning through dialogue leads not only to content knowledge but improved thinking skills
Het concept ‘dialogic teaching’ van Alexander gaat terug op een Europese pedagogische traditie die al in de zeventiende eeuw begonnen is bij Comenius en nadien verder gezet is door Pestalozzi en Herbart.
De ontwikkelingsgerichte pedagogiek van Vygotskij en Bruner legde vorige eeuw niet alleen nadruk op cultuuroverdracht maar ook op de dialoog tussen leraar en leerlingen. De ‘koninklijke weg’ om leerlingen de leerstof eigen te maken is het onderwijsleergesprek, de dialoog en dit is volgens Alexander het ware fundament van het leren.
Uit: https://www.edidaktik.dk/en/it-didaktisk-model
Dialogisch onderwijs als talentherkenning
Recent werd met dialogisch onderwijs, zoals ontwikkeld door Alexander, in Nederland ervaring opgedaan door het kenniscentrum Talentontwikkeling van de Hogeschool Rotterdam. In hun onderzoek stonden volgende vraagstellingen centraal:
- Kunnen leraren met behulp van de technieken van dialogisch onderwijs de talenten van hun leerlingen (h)erkennen? En zo ja, hoe doen ze dat dan?
- Kunnen leraren in een bepaalde periode die technieken zich eigen maken? En zo ja, hoe doen ze dat?
Uit het onderzoek blijkt dat de gevolgde aanpak alle onderzochte leraren in staat heeft gesteld zich de technieken van dialogisch onderwijs eigen te maken en met behulp ervan de talenten van hun leerlingen te herkennen.
Pols, W., van den Broek, H., Leerentveld, A. & van Schelven, D. (2013), Het talent (h)erkend. Dialogisch onderwijs als talentherkenning. Kenniscentrum Talentontwikkeling, Hogeschool Rotterdam.
Pols, W. (2012), Waarom leraren ertoe doen. Een pleidooi voor dialogisch onderwijs. Tijdschrift voor lerarenopleiders (33, 3),pp.19-23.
https://www.interactum.be/web/web/web/wp-content/uploads/33_3_3WouterPols.pdf
http://nivoz.nl/artikelen/dialogisch-onderwijs-als-talentherkenning/
In deze memo introduceren we bondig recent onderzoek van het CEDiR over dialogische interacties in de klas.
Een instrument voor analyse van dialogische interacties in de klas
Om een beter inzicht te hebben op de wijze waarop klasgesprekken gebruikt worden in het onderwijs werd een instrument ontwikkeld om deze gesprekken te analyseren. Op systematische wijze worden video data van diverse klassituaties en leerdomeinen geanalyseerd. Bijv. van klassikale lesmomenten, groepswerk , verschillende fasen in het lesgebeuren, al dan niet met gebruik van technologie. Het instrument bevat 33 rubrieken die geclusterd werden in 8 categorieën.
Op de website van ‘The Faculty of Education’ is veel informatie over het project beschikbaar zoals de volledige versie van het ontwikkelde observatie-instrument SEDA (Scheme for Educational Dialogue Analysis) en een overzicht van publicaties over het project dat in 2015 werd afgerond.
www.educ.cam.ac.uk/research/projects/analysingdialogue/
Een volledige versie van SEDA:
https://docs.google.com/document/d/1De48c9GoUZKl0JHjquGR0fNhP9NSjZYeUFeL3lYwhTA/edit
Een beschrijving van de 8 categorieën:
https://docs.google.com/document/d/1_cFN7icdlwwGXhvuIiPZ9vglk-ZOAM4SjlMc0-e0aS4/edit
Hennessy, S., Rojas-Drummond, S., Higham, R., Torreblanca, O., Barrera, M.J., Marquez, A.M., García Carrión, R., Maine, F., Ríos, R.M. (2016). Developing an analytic coding scheme for classroom dialogue across educational contexts. Learning, Culture and Social Interaction 9, 16-44. (Open access).
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2210656115300507
Doorheen de jaren zijn in de onderwijskunde theorieën en praktische tips voorgesteld om leraren duidelijk te maken hoe ze een leergesprek met de leerlingen moeten organiseren, in welke fase van een les dit moet gebeuren en hoeveel tijd besteed moet worden aan deze lesfase. Het ontbreekt echter aan ‘evidence based’ aanbevelingen. Thans loopt een onderzoek aan de Universiteit van Cambridge waarbij in klassen met 11 tot 12-jarige leerlingen video opnamen van lessen in de leergebieden taal, wiskunde en wetenschappen worden geanalyseerd met het SEDA instrument. In het onderzoek wordt de relatie onderzocht tussen dialogisch onderwijs in de klasgroepen en de resultaten van de leerlingen op gestandaardiseerde tests in verschillende leergebieden, het verbale redeneervermogen van de leerlingen en hun attitudes tegenover het onderwijs op school en hun zelfbeeld als lerenden
Onderzoeksproject: Classroom Dialogue: Does it really make a difference for student learning?
www.educ.cam.ac.uk/research/projects/classroomdialogue
Professionalisering van leraren tot effectief gebruik van ‘dialogic teaching’ met ondersteuning van digitale borden
De website van dit onderzoeksproject heeft ons zeer aangenaam verrast omwille van de grote toegankelijkheid tot onderzoeksrapporten, onderzoeksinstrumenten en de materialen die getest en ontwikkeld werden door de leraren in de onderzoeksgroep.
dialogueiwb.educ.cam.ac.uk/evaluate/
Een samenvattend artikel is gepubliceerd in het tijdschrift Professional Development in Education, 2017.
Sara Hennessy, Tatjana Dragovic & Paul Warwick, A research-informed, school-based professional development workshop programme to promote dialogic teaching with interactive technologies.
http://tandfonline.com/doi/full/10.1080/19415257.2016.1258653
Verschillende invalshoeken maken dit onderzoek bijzonder aantrekkelijk voor de onderwijspraktijk. Ook voor praktijkgericht onderzoek is het een schoolvoorbeeld ‘par excellence’.
- Er is een stevig conceptueel kader over dialogisch onderwijs dat aan de basis ligt van de nascholingssessies die aangeboden worden om de kwaliteit van de onderwijsgesprekken te verhogen.
- De IWB (interactive whiteboard) worden als ondersteunende leermiddelen ingeschakeld in het dialogisch onderwijzen.
- Er wordt in samenspraak tussen de onderzoekers en de nascholers een methodiek ontwikkeld voor de workshops.
- De deelnemers aan de nascholing zijn afkomstig uit het network van de lerarenopleiding van The Faculty of Education met de lokale scholen. Voor elk van de vijf deelnemende clusters van scholen werd een ‘ambassadeur’ aangesteld. Dit was een leraar met interesse in dialogisch onderwijs en die collega’s van de eigen school en scholen in de buurt begeleidde tijdens de workshops.De ambassadeur vormde de liason tussen de onderzoekers en de leraren die de navorming volgden. De bevindingen van het onderzoek zijn overtuigend voor de rol die de ambassadeurs hebben in het ondersteunen van hun collega’s bij het verwerven van meer inzicht in dialogisch onderwijs en in het verkennen van nieuwe werkvormen bij het gebruik van IWB.
Ontwikkelen en versterken van dialogisch onderwijs met ‘Talkwall’ om samen te denken
Steeds vaker brengen studenten veel ervaring met digitale tools binnen in de klasgroep of in het auditorium. Docenten hebben soms een gebrek aan didactische vaardigheden om de digitale competenties van hun studenten te benutten.
Met het DiDiAC project dat in 2016 is gestart willen de onderzoekers nagaan hoe:
- Bestaande vormen van dialogisch onderwijs kunnen versterkt worden met de digitale tools om de participatie te verhogen in groepsopdrachten en het ‘interthinking’-gebeuren te visualiseren.
- Docenten hun studenten kunnen begeleiden om vaardig te worden met digitale communicatieve contexten.
- 21e-eeuwse competenties zoals kritisch denken en samenwerking kunnen ontwikkeld worden door het gebruik van de digitale technologie.
www.educ.cam.ac.uk/research/projects/didiac/
Talkwall is een microblogging tool om studenten in klasgroepen/auditorium tot interactie aan te zetten en de onderwijsactiviteiten krachtig te maken door kwaliteitsvolle discussies. De docent formuleert een uitdagende vraag voor de studenten, individueel of voor een groep, post berichten op een gedeeld scherm.